Hempcrete czyli beton konopny
Konopie w budownictwie – Hempcrete, beton konopny, konoplit – w duchu Zero Waste – a nawet więcej!
Hempcrete (z ang hemp – konopie, crete od concrete tzn. beton) to kompozyt wapienno-konopny. W jego skład wchodzą jedynie trzy składniki: paździerze konopne, woda i wapno. Proporcje składników w stosunku do siebie różnią się, zależnie od miejsca wykorzystania w budynku (ściany, podłogi, dachy). Hempcrete jest najczęściej stosowany jako wypełnienie (izolacja) konstrukcji szkieletowej, drewnianej lub stalowej. Zwykle stosowaną metodą aplikacji jest układanie mieszanki w szalunkach (z płyt osb, sklejki lub desek). Składniki miesza się w betoniarce (najlepsze do tego są mieszalniki o pionowej osi obrotu) i następnie wsypuje do wcześniej przygotowanych szalunków założonych na szkieletowej konstrukcji nośnej budynku. Ręcznie rozprowadza się je około 10 – 15 cm warstwą po czym zagęszcza drewnianymi lub metalowymi młoteczkami. Proces kontynuuje się do całkowitego wypełnienia szalunku po czym od razu zdejmuje się go i przenosi wyżej. Cały proces powtarza się z kolejnymi warstwami, aż do wypełnienia całej ściany.
Innym sposobem aplikacji kompozytu jest jego natrysk na wcześniej przygotowany tzw. szalunek tracony (np deska boazeryjna, płyty magnezowe, konopne itp). Robi się to specjalnymi agregatami natryskowymi najczęściej podającymi składniki oddzielnie tzn. płynne spoiwo i paździerze – oddzielnymi rurami. W ten sposób mogą powstawać nawet wielokondygnacyjne budynki wielorodzinne (Włochy, Anglia), zazwyczaj natryskując od zewnątrz. . Coraz powszechniej w Europie i na świecie stosowana jest również prefabrykacja hempcrete’u w postaci bloczków (do murowania) oraz całych paneli, czyli większych elementów ścian, z których po przewiezieniu na plac budowy szybko i sprawnie składany jest budynek.
Potocznie w Polsce hempcrete nazywany jest betonem konopnym, choć z betonem jaki znamy ma naprawdę mało wspólnego. Narosło przez to sporo mitów wokół tego materiału. Hempcrete nie jest materiałem nośnym tylko monolitycznym wypełnieniem konstrukcji nośnej. Jest za to dobrym izolatorem i ściana konopna o grubości około 40 cm nie wymaga już żadnego dodatkowego docieplenia aby sprostać aktualnym wymaganiom termicznym stawianym materiałom budowlanym w Polsce. Oprócz tego jest to materiał w pełni paroprzepuszczalny (przez ściany konopne zachodzi swobodna dyfuzja gazów) dzięki czemu ściany konopne działają jak regulator mikroklimatu w pomieszczeniach utrzymując wilgotność na optymalnym dla użytkowników poziomie. Oprócz tego ma stosunkowo dużą pojemność cieplną zbliżoną do litego drewna . Materiał ten jest również niepalny i nietoksyczny na każdym z etapów użytkowania. Przez swoją porowatą strukturę jest również dobrym izolatorem akustycznym. Niewątpliwą zaletą w dzisiejszych czasach jest fakt, że ściany i całe budynki wznoszone z betonu konopnego mogą mieć wręcz ujemny ślad węglowy, a kiedy budynek przestaje być potrzebny, beton konopny może zostać przekompostowany i stać się naturalnym nawozem rozrzuconym po polu.
Aby zachować wszystkie właściwości hempcretu, do wykończenia ścian należy używać naturalnych, również paroprzepuszczalnych materiałów, jak szlachetne tynki gliniane, tynki wapienne, drewno itp.
Najważniejsze właściwości hempcret’u:
- ciepły materiał o dobrej izolacyjności – współczynnik λ (przewodności cieplnej) od 0,06 do 0,09W/(mK) (w zależności od gęstości materiału i użytego spoiwa)
- zerowy lub ujemny ślad węglowy (w zależności od użytego spoiwa),
- naturalna, korzystna samoregulacja mikroklimatu we wnętrzach dzięki wysokiej paroprzepuszczalności
- ognioodporność i wysoka trwałość,
- brak mostków termicznych dzięki monolitycznej strukturze ścian,
- jednowarstwowe przegrody nie wymagające dociepleń,
- duża pojemność cieplna
- przyjemna akustyka pomieszczeń
- łatwość budowy i obróbki
- 100% biodegradowalność
Dom pokazowy
Pomysł zbudowania konopnego domu narodził się już na początku naszej przygody z uprawą tej wszechstronnej rośliny. Pierwsze, trudne, doświadczenia z uprawą konopi zbieraliśmy w 2014 roku. Dwa lata później, latem zaczął powstawać nasz dom w pełni izolowany konopiami. Była to też świetna okazja do zorganizowania szkoleń z budowania z hempcrete’u. Dzięki temu wiele wspaniałych osób przyczyniło się do jego powstania, a jednocześnie zdobyło wiedzę na temat wykorzystania konopi w budownictwie, co było i jest dla nas dużą satysfakcją.
Nasz dom położony jest na Podlasiu, na skraju malowniczej Puszczy Knyszyńskiej należącej do obszarów Natura 2000, wśród lasów, łąk i pól. W 2016 r kiedy rozpoczęliśmy budowę, dom stał pośrodku prawie 60 ha konopi. Okoliczności przyrodnicze okolic były i są wspaniałe, a widoki i zapach kwitnących konopi na pewno na długo pozostały w pamięci wszystkich zaangażowanych w powstawanie tego budynku.
Budynek ma powierzchnię 35m2 pow. Konstrukcja nośna wykonana jest z drewna. Wypełnianie ścian betonem konopnym wykonywane było najprostszą z technik tj techniką szalunkową. Budynek ma w środku wysoką antresolę, oraz kilka ciekawostek jak wykończenie ścian w tynkami glinianymi, ściany w technologii rhammed earth, ścianę z surowej niewypalanej cegły , czy wodoodporny tynk – tadelakt na ścianach w łazience. Sam budynek nie wymagał pozwolenia na budowę tylko zgłoszenie, więc wszelka papierkowa robota poszła względnie szybko (dziś na zgłoszenie można postawić nawet większe domki ).
Cały czas wystawiamy go na różne próby dnia codziennego, a czasem i sytuacje specjalne, aby jak najwięcej doświadczenia i informacji móc przekazać Wam, osobom chcącym budować lub już posiadających budynki w tej naturalnej i zdrowej technologii.
Chętnie też utrzymujemy kontakt i zbieramy wszelkie informacje i doświadczenia od osób, które mieszkają już w domach zbudowanych z naszych paździerzy.
Konopie drogą do neutralności węglowej w budownictwie
Przemysł budowlany jest jednym z największych emitentów gazów cieplarnianych. Szacuje się, że odpowiada za około 30% wszystkich emisji CO2 do atmosfery. Od kilkudziesięciu już lat w budownictwie poszukuje się nowych bardziej zrównoważonych środowiskowo rozwiązań technologicznych. Kryzys klimatyczny i kryzys bioróżnorodności, który jako ludzkość spowodowaliśmy i którego jesteśmy świadkami wymaga od nas jak najszybszego wprowadzenia zmian zarówno systemowych jak również rozwiązań materiałowych i technologicznych o niskim śladzie węglowym.
Niewątpliwie konopie jak również inne materiały niskoprzetworzone, pochodzenia naturalnego (słoma, glina itp) mogą i powinny stać się masową alternatywą dla współczesnych wysokoemisyjnych materiałów budowlanych. Surowce te dalece prześcigają konwencjonalne materiały budowlane w kwestiach niskiego śladu węglowego, biodegradowalności nietoksyczności czy samoregulacji mikroklimatu we wnętrzach budynków. Jednocześnie dorównując im w wielu innych aspektach jak termika, izolacja akustyczna, masa cieplna czy niepalność.
Inne technologie
Konopie włókniste dla większości osób wciąż kojarzą się z tradycyjnym ich zastosowaniem tj. produkcją lin i sznurków, czy płócien przemysłowych (worki, ożaglowania czy poszycia namiotów). Te produkty faktycznie nadal powstają z włókna konopnego, ale równolegle już od kilkudziesięciu lat konopie zagościły w innych, nowych rejonach jak np. branża motoryzacyjna, budowlana, różnego rodzaju biokompozyty, tekstylia odzieżowe i obiciowe, meble, energetyka itp. Coraz więcej branż szuka bardziej zrównoważonych środowiskowo alternatyw i sięga również po surowce konopne włókno oraz paździerze czy nawet całą nieprzetworzoną słomę (zob. np Hempwood). Konopie mogą z sukcesem być substytutem dla surowców drzewnych używanych w wielu gałęziach przemysłu przyczyniając się w ten sposób do ochrony lasów i bioróżnorodności.
Konopie włókniste dla większości osób wciąż kojarzą się z tradycyjnym ich zastosowaniem tj. produkcją lin i sznurków, czy płócien przemysłowych (worki, ożaglowania czy poszycia namiotów). Te produkty faktycznie nadal powstają z włókna konopnego, ale równolegle już od kilkudziesięciu lat konopie zagościły w innych, nowych rejonach jak np. branża motoryzacyjna, budowlana, różnego rodzaju biokompozyty, tekstylia odzieżowe i obiciowe, meble, energetyka itp. Coraz więcej branż szuka bardziej zrównoważonych środowiskowo alternatyw i sięga również po surowce konopne włókno oraz paździerze czy nawet całą nieprzetworzoną słomę (zob. np Hempwood). Konopie mogą z sukcesem być substytutem dla surowców drzewnych używanych w wielu gałęziach przemysłu przyczyniając się w ten sposób do ochrony lasów i bioróżnorodności.
